ADANA'DA ULAÅžIM
Adana, nüfus büyüklüğü bakımından ülkemizin altıncı büyük kentidir. 2014 yılı sonu itibarıyla 2,1 milyon nüfusa sahip olan kentteki otomobil sayısı yaklaşık 231 bin, toplam araç sayısı ise 464 bin düzeyindedir. Ayrıca, otomobil sahipliği bakımından Adana, 109 otomobil/1000 kişi oranıyla yedinci sırada yer almaktadır (2012 verilerine göre).
Adana’nın en son Ulaşım Ana Planı 1992 yılında hazırlanmış ve günümüzde güncelliğini yitirmiştir. Bu doğrultuda yeni bir ana planın hazırlanması süreci başlamış olup ihale çalışmalarına devam edilmektedir.
Adana Büyükşehir Belediyesi verilerine göre 2012 yılında ortalama bir günde toplu taşıma sistemleriyle yapılan yolculukların yüzde 50’si minibüslerle, yüzde 31’i özel halk otobüsleriyle, yüzde 15’i belediye otobüsleriyle ve geri kalan yüzde 4’ü de raylı sistem ile yapılmaktadır. 2012 yılı sonu itibarıyla yalnızca belediye otobüsleriyle 26,9 milyon yolcu taşındığı göz önünde bulundurularak oranlama yoluyla yapılan bir hesapla; minibüsler ile yılda 89,6 milyon, özel halk otobüsleriyle 55,6 milyon yolcu taşındığı tahmin edilebilir.
Adana’da 2012 yılı sonu itibarıyla 209 belediye otobüsü, 419 özel halk otobüsü, 1085 dolmuş ve minibüs, 1500 adet aktif hizmet veren ticari taksi bulunmaktadır. Ayrıca kentte yaklaşık 17 km uzunluğunda bisiklet yolu mevcut olup yakın zamanda ilave 80 km daha yol yapılması planlanmaktadır. Ancak bisikletin günlük yolculuklar içindeki payına ilişkin bir bilgi bulunmamaktadır.
Karayolu ulaşım türlerinin yanında, Adana’da hafif raylı sistem hattı da mevcuttur. 2010 yılında faaliyete geçen raylı sistemin ilk aşaması yaklaşık 13,9 km ve 13 istasyon olarak tasarlanmıştır. Bu hatta ilaveten 10,3 km’lik 2. aşama raylı sistem projesi planlanmakla birlikte henüz yapımına başlanmamıştır. Mevcut raylı sistem ile 2012 yılında 8,5 milyon yolcu taşınmıştır.
Adana’da otobüs ve raylı sistem işletmeciliğinin son 5 yılı finansal açıdan değerlendirildiğinde; otobüs işletmeciliğinin 20-40 milyon TL arasında, raylı sistemin ise 2-10 milyon TL arasında açık verdiği görülmektedir.
Bu veriler doğrultusunda, Adana’da otobüs ve raylı sistem işletmeciliğinin finansal anlamda sürdürülebilir bir yapıda olmadığı sonucu çıkarılabilir. Araç filolarından da anlaşılacağı üzere belediyeye ait otobüsler diğer ulaşım türlerine göre yetersiz kalmakta, mevcut araçlar ise işletme giderlerini karşılayacak düzeyde yolcu taşıyamamaktadır. Raylı sistemlerdeki durum da otobüs işletmeciliğinden çok farklı görünmemektedir. Ancak bu durum, raylı sistemin henüz 3 yıl önce faaliyete geçmiş olması ve sisteme yeterli beslemenin yapılamaması gibi sebeplerle açıklanabilir. Bu veriler doğrultusunda, özel toplu taşıma sistemlerinin toplam oranının yüzde 80’lere ulaştığı Adana’da belediyenin işlettiği sistemlerin daha çekici hale getirilerek yolcuların belediye otobüslerine ve raylı sisteme yönlendirilmesi gerekmektedir.(Kaynak:T.C. Kalkınma Bakanlığı, Sürdürülebilir Kent İçi Ulaşım Politikaları ve Toplu Taşıma Sistemlerinin Karşılaştırılması, Uzmanlık Tezi, Faruk CİRİT, Yayın No:2891,2014).
